فتخ دیسک

فتق دیسک کمر و گردن: علل، علائم و روش‌های درمانی

مقدمه

فتق دیسک یکی از مشکلات شایع ستون فقرات است که می‌تواند در هر ناحیه‌ای از ستون فقرات رخ دهد، اما بیشتر در نواحی کمر و گردن دیده می‌شود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که بخش داخلی و ژل‌مانند دیسک بین مهره‌ای از طریق ترک یا پارگی در قسمت بیرونی آن خارج شود. این عارضه می‌تواند موجب درد، التهاب و فشار بر اعصاب مجاور شود که در نتیجه منجر به علائم مختلفی در بیماران خواهد شد.

فتق دیسک چیست؟

دیسک‌های بین مهره‌ای نقش ضربه‌گیر را در ستون فقرات ایفا می‌کنند و از تماس مستقیم مهره‌ها با یکدیگر جلوگیری می‌کنند. هنگامی که دیسک تحت فشار بیش‌ازحد قرار گیرد یا دچار آسیب شود، هسته آن ممکن است از بخش خارجی دیسک بیرون بزند که به این وضعیت “فتق دیسک” گفته می‌شود.

علل فتق دیسک کمر و گردن

برخی از مهم‌ترین عواملی که می‌توانند باعث ایجاد فتق دیسک شوند عبارتند از:

  1. افزایش سن: با افزایش سن، دیسک‌های بین مهره‌ای دچار فرسایش شده و انعطاف‌پذیری آن‌ها کاهش می‌یابد.
  2. حرکات نامناسب و فشار زیاد: بلند کردن اجسام سنگین با روش نادرست یا انجام حرکات تکراری می‌تواند به دیسک آسیب برساند.
  3. چاقی و اضافه وزن: افزایش وزن باعث وارد شدن فشار بیشتر بر روی دیسک‌ها می‌شود.
  4. سبک زندگی کم‌تحرک: کمبود فعالیت‌های بدنی و ضعف عضلات می‌تواند خطر بروز فتق دیسک را افزایش دهد.
  5. آسیب‌های ناگهانی: تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع و آسیب‌های ورزشی می‌توانند موجب پارگی یا بیرون‌زدگی دیسک شوند.
فتخ دیسک

علائم فتق دیسک کمر و گردن

علائم فتق دیسک کمر

  1. درد شدید در قسمت پایین کمر که ممکن است به باسن و پاها گسترش یابد.
  2. احساس سوزش یا گزگز در پاها.
  3. ضعف عضلانی در پاها و کاهش توان حرکتی.
  4. درد هنگام نشستن، خم شدن یا بلند شدن.
  5. در موارد شدید، بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع.

 

 

علائم فتق دیسک گردن

  1. درد در گردن که به شانه‌ها، بازوها و حتی انگشتان دست منتشر می‌شود.
  2. بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها و بازوها.
  3. ضعف در عضلات بازو و کاهش توانایی گرفتن اجسام.
  4. کاهش دامنه حرکتی گردن و افزایش درد هنگام چرخاندن یا خم کردن گردن.
فتخ دیسک
روش‌های تشخیص فتق دیسک

برای تشخیص فتق دیسک، پزشک معمولاً از روش‌های زیر استفاده می‌کند:

  1. معاینه فیزیکی: بررسی قدرت عضلانی، رفلکس‌ها و حساسیت عصب‌ها.
  2. تصویربرداری رادیولوژیک: عکس‌برداری با اشعه ایکس برای مشاهده تغییرات مهره‌ها.
  3. MRI (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی): بهترین روش برای بررسی وضعیت دیسک و اعصاب اطراف آن.
  4. CT اسکن: تصویربرداری سه‌بعدی از ستون فقرات برای مشاهده جزئیات بیشتر.
  5. الکترومیوگرافی (EMG): بررسی عملکرد عصب‌ها و تأثیر فتق دیسک بر روی آن‌ها.
روش‌های درمانی فتق دیسک کمر و گردن

درمان‌های غیرجراحی

  1. استراحت و کاهش فعالیت‌های سنگین
  2. استفاده از داروهای ضدالتهابی و مسکن
  3. فیزیوتراپی و ورزش‌های مخصوص تقویت عضلات ستون فقرات
  4. تزریق استروئید برای کاهش التهاب و درد
  5. استفاده از کمربند و گردنبندهای طبی برای حمایت از ستون فقرات

 

 

درمان‌های جراحی

در صورتی که درمان‌های غیرجراحی موثر نباشند یا علائم بیمار شدیدتر شود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. برخی از روش‌های جراحی عبارتند از:

  1. دیسککتومی: برداشتن بخشی از دیسک بیرون‌زده برای کاهش فشار بر عصب.
  2. لامینکتومی: برداشتن بخشی از مهره برای آزاد کردن فضای عصب.
  3. فیوژن مهره‌ای: جوش دادن دو مهره برای تثبیت ستون فقرات.
  4. جراحی با لیزر: حذف دیسک آسیب‌دیده با استفاده از لیزر برای کاهش فشار روی عصب‌ها.
پیشگیری از فتق دیسک

برای کاهش خطر فتق دیسک، توصیه‌های زیر را رعایت کنید:

  1. حفظ وزن مناسب و تغذیه سالم
  2. انجام تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات کمر و گردن
  3. اجتناب از حرکات ناگهانی و بلند کردن اجسام سنگین به شیوه صحیح
  4. اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن
  5. استفاده از تشک و بالشت مناسب هنگام خواب
فتخ دیسک
نتیجه‌گیری

فتق دیسک کمر و گردن یکی از مشکلات رایج سیستم اسکلتی-عضلانی است که می‌تواند زندگی روزمره افراد را مختل کند. تشخیص زودهنگام و اتخاذ روش‌های درمانی مناسب، نقش مهمی در کنترل و بهبود این عارضه دارد. با رعایت نکات پیشگیری و انجام تمرینات فیزیوتراپی، می‌توان از بروز فتق دیسک جلوگیری کرده و سلامت ستون فقرات را حفظ کرد.